Gorinchem

Met verbazing heeft SP Gorinchem het artikel in Stad Gorinchem (20-03-2025) gelezen over de starterswoningen. Democraten Gorinchem en PvdA zijn, dankzij een kleine extra bijdrage uit de Stimuleringsregeling Flex- en Transformatiewoningen, enthousiast over flexwoningen en hebben hier schriftelijke vragen gesteld aan het college.
Ook het zogenaamde ‘optoppen’ wordt genoemd, oftewel woningen toevoegen door een bestaand gebouw te verhogen. Hoewel we het optoppen niet direct als probleem zien, is dit slechts acceptabel als het gaat om kwalitatieve, betaalbare, en permanente woningen. Wel blijft een voorziening zoals parkeren mogelijk een pijnpunt voor de buurt.

Onze grootste verbazing zit echter dat zelfs de PvdA het idee van de flexwoningen ziet zitten. Een van de slechtste woonvormen en een aantasting van het recht op wonen. “Wat willen PvdA  en DemocratenGorinchem hiermee berijken? Mensen die als woonnomaden moeten leven, van huis naar huis moeten blijven trekken en geen woonzekerheid kennen?

Ook het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) concludeerde eind 2024 dat het plaatsen van flexwoningen als oplossing voor de wooncrisis een mislukking is gebleken.

De SP kijkt al geruime tijd kritisch naar flexwoningen. Dat we meer woonruimte nodig hebben, is duidelijk. Maar flexwoningen zijn duur en een aantasting op het recht op fatsoenlijk wonen. Wat we werkelijk nodig
hebben, zijn betaalbare, permanente woningen.
Het grootste bezwaar tegen flexwoningen is de woononzekerheid die ze veroorzaken. Vaak is de maximale verblijfsperiode vijf tot tien jaar, waarna huurders hun woning moeten verlaten zonder garantie op een nieuw
onderkomen. Dus sta je op straat en moet je alsnog op zoek naar een nieuwe woning. Dit maakt een 'thuis' hebben onmogelijk en gaat in tegen het recht op wonen en woonzekerheid.
"Het kost de gemeente en Poort6 heel veel extra tijd en geld waarmee ook meer permanente woningen kunnen worden gerealiseerd."
Flexwoningen mogen met een tijdelijke vergunning maar tien tot vijftien jaar blijven staan en moeten daarna één of twee keer worden verplaatst naar een nieuwe locatie om de exploitatieperiode van dertig jaar te halen.
Dit levert aanzienlijke hoge lasten voor Poort6 en de gemeente op. Zo kost het verplaatsen van tien flexwoningen, inclusief grondvoorbereiding (zoals voorbelasten, aanleg van leidingen en bestrating), in het slechtste geval 1,5 miljoen euro. Zelfs als de termijn vijftien jaar is in plaats van tien, loopt dit bedrag alsnog op naar 1 miljoen euro. Permanente woningen komen veel gunstiger uit: eenmalige bouwrijpe grond kost dan
slechts 400 duizend euro. Dit resulteert in een meerprijs van 600 duizend tot 1,1 miljoen euro voor flexwoningen, zonder daarbij nog rekening te houden met eventuele herstelkosten van verlaten locaties.

De stimuleringsregeling helpt hier nauwelijks aan mee: 14 duizend euro per woning levert in totaal slechts 140 duizend euro op. Dit verzacht de kosten maar minimaal en blijft alsnog honderdduizenden euro’s achter bij de
extra miljoen die nodig is. Dit geld kan veel beter besteed worden aan andere zaken in Gorinchem, zoals extra woningbouwprojecten, ondersteuning van lokale verenigingen of het opvangen van de mogelijke
financiële tegenvallers voor 2027, een jaar dat door mogelijke lagere uitkeringen van het Rijk al zorgwekkend is.
Ook voor woningcorporatie Poort6 zijn flexwoningen niet dé oplossing. Aangezien de afschrijving op dergelijke woningen in dertig jaar moet plaatsvinden (tegen zestig jaar bij permanente woningen), is dit voor
hen minder aantrekkelijk. Berekeningen laten zien dat Poort6 met flexwoningen 30% tot 56% duurder uit zou zijn dan met permanente woningbouw. Voor hetzelfde budget zouden zij drie tot vijf extra permanente woningen kunnen realiseren bovenop de voorgestelde tien flexwoningen.
Ook bieden flexwoningen geen technische voordelen. Containerwoningen zijn snel leverbaar, maar dat blijven dure 'kippenhokken' met twijfelachtige woonkwaliteit. Maar wanneer we uitgaan van een kwalitatief goede flexwoning, is er wat betreft productie nauwelijks nog een verschil met een reguliere woning die in delen uit de fabriek geleverd wordt.

Duurzamere alternatieven zoals prefabwoningen, die eveneens snel gebouwd kunnen worden en zestig jaar meegaan, zijn veel kostenefficiënter en kwalitatief beter. Ook bij andere bouwtechnische problemen bieden
flexwoningen geen voordelen; zaken zoals aansluiting op riolering en energienet spelen bij beide woningtypes dezelfde rol.
Tot slot is er nog de locatieproblematiek. Flexwoningen hebben een beperkte hoogte en benutten bouwruimte minder efficiënt dan permanente gebouwen met meerdere etages. Bovendien kunnen ze waardevolle
bouwlocaties in beslag nemen waar later reguliere woningen gepland zijn.
Dit beperkt de beschikbaarheid van nieuwe plekken voor reguliere bouw en creëert een probleem dat er voortdurend gezocht moet worden naar nieuwe locaties zodra de termijn afloopt.
Onze conclusie is helder: flexwoningen zijn vanuit financieel, technisch én sociaal oogpunt geen duurzame oplossing voor de woningcrisis. De focus moet liggen op betaalbare, permanente woningen die de leefbaarheid en woonzekerheid in Gorinchem structureel verbeteren zonder onnodige risico’s of kosten voor Poort6 en de gemeente.
Als SP vinden wij het onacceptabel wanneer de gemeente en Poort6 veel tijd, middelen en geld zouden verspillen aan plannen voor flexwoningen.

Daarom stellen wij voor om dit onrechtvaardige idee niet verder na
te jagen. In onze ogen moeten tijdelijke woningen en woononzekerheid niet worden genormaliseerd. Als we zouden kiezen voor flexwoningen in plaats van echte oplossingen te bieden voor het wonen, blijven de
problemen zich opstapelen.
In plaats daarvan roept de SP op om zowel het geld als de capaciteit te gebruiken de bouw van reguliere betaalbare sociale woningen. Al geruime tijd pleiten wij voor betaalbare permanente woningen als structurele
oplossing. Flexwoningen hebben een levensduur van slechts tien tot vijftien jaar. Het idee dat de wooncrisis tegen die tijd zal zijn opgelost, klopt simpelweg niet. Permanente woningen hebben daarentegen een
levensduur van vijftig tot zestig jaar. Het is daarom cruciaal om geschikte ongebruikte grond, zoals perceel 4191-4193 aan de Schuttersgracht dat binnenkort vrij komt, snel beschikbaar te stellen en aan te wijzen voor
de bouw van betaalbare huizen.