Gorinchem

Ik kan me nog goed herinneren dat ik op de ochtend van 5 november 2008 de tv aanzette. Ik was gespannen, zenuwachtig. In enkele ogenblikken zou ik gaan zien wie de presidentsverkiezingen in Amerika had gewonnen. Ik hoopte Barack Obama, maar vreesde John McCain. Als men op school vroeg waarom ik hoopte dat Obama zou winnen, zei ik steevast dat de wereld dan echt zou gaan veranderen. Hij was geen warmaker, zei ik. Boy, was I wrong.

Die ochtend zag ik inderdaad dat Obama had gewonnen. Wereldwijd ging een soort zucht van verlichting op. Eindelijk was de Republikeinse macht in het Witte Huis gebroken. Na het Democratisch Congres was er nu ook een Democraat in het Witte Huis. De wereld zou gaan veranderen, dacht ik en met mij vele anderen. Eindelijk. Er zou vrede komen en Amerika zou een socialer land worden. De hoop die Obama in de maanden voor de verkiezingen had verspreid, had zich ook meester gemaakt over mij.
Ik was blij, die ochtend. De hoop van Obama was werkelijkheid geworden. Er zou change komen. Op school vertelde ik trots over Obama. Er was iets veranderd, die vierde van november. Amerika was veranderd. De wereld was veranderd. Ik was blij.
Enkele maanden later zat ik hoopvol voor de tv, met een bord eten op schoot. Met mijn ouders en mijn broer keek ik naar de inauguratie van Barack Obama. Het was 20 januari 2009. Anderhalve week later werd ik vijftien. Die avond zat ik met kippenvel te kijken. Man, het zou eindelijk goed komen met de wereld.
Twee jaar later ben ik pessimistisch. Obama is over de helft van zijn ambtstermijn en heeft enkele dagen geleden besloten Libië te bombarderen. Voor vrijheid, is het argument. Ik vrees een slopende oorlog, à la Irak. Een oorlog met duizenden burgerslachtoffers. Ghaddafi zal niet zomaar vertrekken, zoals Saddam Hussein dat ook niet deed. Bombarderen voor vrede, het is als vrijen voor maagdelijkheid. Het klopt niet.
Amerika is inderdaad veranderd. Of het in positieve zin was? Ik denk het niet. Het politieke debat is verder verruwd, aangevoerd door rechtse boe-roepers als Sarah Palin, Glenn Beck en Bill O´Reilly. Obama is een verkapte socialist, zeggen ze. En een moslim. Dat zou niet mogen, volgens hen. Sarah Palin publiceerde een hitlist op haar site, een lijst met Democratische congressmen die gehit moest worden. In januari werd de Democratische afgevaardigde Gabrielle Giffords – die ook op de lijst stond – neergeschoten door een geregistreerde Republikein.
Amerika is niet veranderd in de zin die we allemaal hoopten. Er mag dan universele gezondheidszorg zijn, het pakket dat er nu ligt is een fractie van het plan dat Obama had. Enorme tegenwerking van zowel Republikeinen als Democraten hebben het doen af zwakken tot een vodje.
Guantanamo Bay is nog steeds open. Het Midden-Oosten is nog steeds een brandhaard. Amerika is nog steeds een asociaal land. Obama heeft de Patriot Act, die de Amerikaanse overheid verregaande macht over burgers geeft, verder verlengd. Bradley Manning, die documenten doorsluisde naar Wikileaks, moet naakt in een cel slapen. 40 miljoen Amerikanen leven – volgens officiële cijfers – in armoede. De belastingvoordelen die George Bush instelde voor de rijken heeft Obama gehandhaafd. Een topbankier van het door de Amerikaanse overheid gesteunde Goldman Sachs ontving vorig jaar een bonus van om en nabij de 25 miljoen dollar.
En wat doet Obama? Hij start een nieuwe oorlog, in Libië. Met het geld dat besteed is aan de oorlogen in Afghanistan en Irak had elke Afrikaan AIDS-remmers kunnen krijgen, had malaria de wereld uit geholpen kunnen worden en had er echt werk gemaakt kunnen worden van armoedebestrijding – in Afrika en in Amerika zelf. Amerika had daadwerkelijk socialer gemaakt kunnen worden. Maar Obama gaat verder in de lijn van zijn voorgangers en start een oorlog.
Afgelopen zaterdagnacht bereikt de Obama administration een akkoord met de Republikeinse meerderheid in het Huis over de bezuinigingen. Volgens Obama zitten er veel ´pijnlijke` punten in. Sterker, zo zei hij, er zullen door het snijden in overheidsuitgaven mensen letterlijk zwaar in hun leven getroffen worden. Pijnlijk wordt duidelijk dat de gehele sociale agenda die Obama in 2008 populair maakte, nooit werkelijkheid zal worden. Integendeel. Amerika zal alleen maar asocialer worden. Terwijl werknemers fors inleveren pakte de topman van de met overheidsgelden gestimuleerde bank Goldman Sachs vorig jaar een bonus van 25 miljoen dollar (!).

De hoop van toen is vervlogen. Er rest niets anders dan de hoop dat Obama in 2012 verkozen wordt, maar dat heeft meer te maken met de angst voor een Republikeinse president, die alles wat Obama heeft kunnen bereiken terug zal draaien en Amerika verder zal neo-liberaliseren (iets wat Obama ook heeft gedaan), in toenemende mate.
Het idee dat Obama de wereld in de juiste richting kan en gaat veranderen, is weg. De hoop op change is weg. Per saldo is Obama bijna net als Bush, maar met een andere naam.

Groet,

Mark